Fundusz celowy został utworzony w celu finansowania zadań samorządowych lub państwowych, które nie będą finansowane z budżetu. Fundusz celowy charakteryzuje się tym, że zgromadzone na nim środki w całości są przeznaczone na realizację tego zadania. Powoływane są na podstawie odrębnych ustaw, natomiast czas na jaki powoływany jest fundusz może być nieokreślony, nie mniej jednak, nie jest krótszy niż dwanaście miesięcy, gdyż fundusze są zobowiązane do tworzenia rocznych sprawozdań finansowych. Przychody funduszu są zasilane z dochodów publicznych.
Przeznaczenie funduszu celowego
Działanie funduszu celowego może być stworzone w oparciu o wyodrębnienie osobnego rachunku, na który są kierowane środki finansowe, przeznaczone później na realizowanie zadania. Funkcje działania funduszu celowego można podzielić według następujących kryteriów: alokacja środków publicznych poprzez wykorzystanie środków publicznych; redystrybucja dochodów w społeczeństwie i gospodarce; mobilizację środków publicznych czy również racjonalizację wydatków publicznych w odniesieniu do ustabilizowania hierarchii celów i zadań. Finansowanie funduszu, a w zasadzie jego gospodarka jest oparta o budżetowanie netto na podstawie przygotowanego planu finansowego. Wydatki z funduszu celowego mogą być dystrybuowane tylko na cel, co do którego fundusz został powołany.
Nie można tych środków dowolnie przesuwać między innymi wydatkami. Fundusze celowe mogą być podzielone na samorządowe i państwowe. Dodatkową korzyścią z istnienia funduszu celowego jest kumulacja środków. Jeśli zatem któryś z funduszy nie wykorzysta w pełni przeznaczonych w danym roku kalendarzowym, dla niego środków, to nie przepadają tylko są przekazane automatycznie na kolejny rok funkcjonowania funduszu. Jest to dobre rozwiązanie dla tych funduszy, które z różnych powodów nie zdążyły zrealizować wszystkich założeń, a czas ich funkcjonowania jest przewidziany na dłużej niż rok kalendarzowy. Fundusze, które są powoływane w ramach osobnej ustawy zazwyczaj określają takie zadania, które dotyczą wyodrębnionych zadań państwowych. Pozwala to na zabezpieczenie środków, bez możliwości przesuwania ich pomiędzy innymi funduszami.
